In het kader van het subsidieproject ‘KMO’s in een omgeving voor de toekomst’ kregen we de vraag hoe ‘onze’ bijen bijdragen aan biodiversiteit in relatie tot berichten over het verdringen van wilde bijen. We vroegen het aan Cunrath Cornelis van LeaseBees dat de bijenkaste op het terrein van Alldrain plaatste. Hij licht de impact van bijen op de biodiversiteit op ons bedrijfsterrein toe.
“Hoewel de honingbij vaak wordt gezien als een ‘huisdier van de mens’ speelt ze ook vandaag nog een wezenlijke ecologische rol in het bredere biodiversiteitsverhaal”, zegt Cunrath Cornelis, oprichter van LeaseBees.
Er zijn volgens hem vier manieren waarop de honingbijen op het bedrijfsterrein van Alldrain bijdragen aan de biodiversiteit:
1. Honingbijen fungeren als ecosysteemversterker in bloemarme zones
In gebieden zoals het bedrijfsterrein van Alldrain, waar door het gebrek aan habitat weinig natuurlijke bestuivers aanwezig zijn, zijn honingbijen vaak de enige actieve bestuivers in een traject naar het vergroten van de biodiversiteit.
Door hun aanwezigheid krijgen bloemen opnieuw de kans om zich voort te planten en vormen ze een basis voor het herstel van een levendig ecosysteem.
2. Actieve bestuiving verhoogt plantenrijkdom
Honingbijen zijn actieve bestuivers. Doordat ze het stuifmeel van plant tot plant verspreiden, zorgen ze voor een betere vruchtzetting en meer zaadproductie. Hierdoor neemt de diversiteit en dichtheid van planten toe. Die planten zijn op hun beurt weer voedsel en een schuilplek voor insecten, vlinders en vogels.
3. De honingbij als katalysator voor ecologische acties
Honingbijen zijn zichtbaar en herkenbaar en spreken daarmee tot de verbeelding. Hun aanwezigheid betrekt medewerkers, leveranciers, klanten en andere bezoekers bij biodiversiteit.
Het zorgt voor meer draagvlak, leidt tot meer investeringen in projecten zoals het creëren van randen met nectar- en stuifmeelrijke beplanting, nestplekken en pesticidevrije zones.
Het leidt ook tot het beperken van maaifrequenties. Denk ook aan initiatieven zoals ‘Maai Mei Niet’, een initiatief van Knack en het initiatief ‘Voer de Bij bij’, een initiatief van de Pollinators.
4. De honingbij als indicator voor ecosysteemgezondheid
Een honingbijenvolk is gevoelig voor chemische stoffen, monoculturen en voedseltekorten. Een gezond bijenvolk betekent daarom vaak ook een gezond landschap.
Via bijenvolk-monitoring krijgen bedrijven en gemeenten inzicht in de kwaliteit van hun groenstructuren. Het is een vorm van ‘levende data’ die kan helpen bij beleidsbeslissingen en terreinbeheer.
In de aanpak van LeaseBees wordt de honingbij niet geïsoleerd ingezet, maar als start van een breder traject dat ook de noden van wilde bestuivers, bodemleven en vegetatie integreert.
“De bijenkast op het terrein van Alldrain maakt dus deel uit van een breder biodiversiteitsproject dat niet alleen tot doel heeft om bijen te huisvesten, maar vooral om bewustwording, vergroening en concrete actie op en rond het bedrijventerrein te stimuleren. De bijen zijn dus een startpunt om biodiversiteit concreet, zichtbaar en meetbaar te maken”, verduidelijkt Cunrath.
Zichtbare aantrekker, geen verdringer
Een veelgehoorde bezorgdheid, zo weet Cunrath, is de potentiële concurrentie tussen honingbijen en wilde bestuivers.
Die bezorgdheid is op het terrein van Alldrain volgens hem niet nodig, omdat het terrein aanvankelijk weinig ecologische waarde (weinig ecologische verbindingen, beperkt en eenzijdig voedselaanbod, weinig geschikte nestgelegenheid voor wilde bestuivers).
De honingbij is in deze context geen concurrent van wilde bestuivers, maar eerder een ‘zichtbare trekker’ voor een set van maatregelen die het ecologisch herstel van de omgeving ten goede komen. Ze fungeert als katalysator voor bredere maatregelen die expliciet de leefomstandigheden van wilde bestuivers verbeteren.
Door de bijenkast heeft Alldrain vervolgstappen gezet met een maaibeheer op maat, het creëren van schuil- en nestgelegenheid voor wilde bijen zoals met de zitbanken die zijn gemaakt van de dode populieren op het bedrijfsterrein.
In samenwerking met de lokale tuinaannemer zijn de bloemenranden ecologisch samengesteld, rekening houdend met het bloeiseizoen, voorkeuren van solitaire bijen en lokale soorten. Er is bewust gekozen voor inheemse soorten en structuurrijke vegetatie. Ook pesticidengebruik wordt geweerd.
Monitoring en bijsturing
LeaseBees evalueert jaarlijks of het voedselaanbod op de terreinen waar ze bijenkasten hebben geplaatst voldoende divers en robuust is voor alle bestuivers. Als de situatie daarom vraagt, wordt de bijenstand aangepast of wordt extra foerageergebied aangelegd.
Bij de evaluatie op het terrein van Alldrain is vastgesteld dat het aanwezige groen en de nabije zone voldoende voedselcapaciteit hebben voor een evenwichtige benutting door zowel honingbijen en wilde bijen.
Sinds de bijenkast bij Alldrain is geplaatst, blijkt ook dat het aantal bloemrijke vierkante meters ten opzichte van de startmeting is verdubbeld.
Waarnemingen van wilde bijen en zweefvliegen in het tweede jaar wijzen op een positieve evolutie in soortenrijkdom.
En Alldrain engageert zich verder met biodiversiteitsworkshops voor medewerkers en ontplooit een groenproject in samenwerking en co-creatie met buurtbewoners, ambtenaren en lokale verenigingen.
